Ra

Je kunt dus zonne-energie opwekken met elke kleur? Waarom kennen we dan alleen die donkere zonnepanelen?

Door middel van kleur wordt elektriciteit opgewekt. Een zonnecel is meestal blauw of zwart omdat het heel veel licht absorbeert. Dat is het meest efficiënt. We hebben tot nu toe een hele technocratische en economische benadering rondom zonne-energie gehad, om schaal en massa te bereiken. Daarom is 95% van alle zonne-energie die je ziet de standaard siliciumcellen, die je op daken en in velden ziet.

Maar elke kleur kan energie opwekken. Het werkt eigenlijk net als bij fotosynthese, waarbij een plant zonlicht gebruikt om groene kleurstof om te zetten in suikers om te eten en groeien. Zonlicht bestaan uit miljoenen fotonen, oftewel kleine lichtdeeltjes met heel veel energie. Als de zon schijnt botst zo’n foton tegen een kleurstofmolecuul en die geeft daardoor een elektron af. Een zonnecel zet het elektron in beweging en zo krijg je elektriciteit.

Om stroom op te kunnen wekken heb je dus kleur nodig om een deel van het zonlicht te kunnen absorberen. Verschillende kleuren hebben verschillende golflengtes, waardoor sommige efficiënter zijn dan andere. Dat is eigenlijk heel logisch als je begrijpt hoe kleuren werken. Een blad is groen omdat het alle kleuren absorbeert behalve groen. Die reflecteert het.

Hoe donkerder de kleur, hoe meer licht er wordt geabsorbeerd en hoe meer stroom je kunt opwekken. Hoe meer je erdoorheen kunt kijken, zoals bij een raam, hoe minder licht er in de zonnecel zelf gaat.

Als de standaard panelen zo efficiënt zijn, wat is dan het probleem met die technologie?

Ik vind dat we die focus op efficiëntie moeten loslaten. Zonne-energie is al de goedkoopste energiebron in heel veel landen. Het gaat dus helemaal niet meer over die efficiëntie. Het gaat erom dat er nog heel veel plekken zijn waar de standaard silicium zonnepanelen niet kunnen worden toegepast. Die plekken leveren nu dus helemaal geen energie op, terwijl dat met nieuwe technologieën wel kan.

We moeten niet steeds de vergelijking maken met een standaard zonnepaneel, maar met bijvoorbeeld een raam dat nu niks doet. We hebben heel veel ramen, dus als je daar energie mee kunt opwekken is dat pure winst. En dat geldt voor heel veel oppervlaktes en producten die stroom nodig hebben – zoals een muur, een luifel, een lamp of je telefoon.

En er is nog iets. Die siliciumcellen zijn eigenlijk gewoon zand, maar dan 99.9% puur. Om dat te krijgen moet je het zand purificeren en dat kost heel veel energie. Dat vind ik een heel belangrijk punt. Bij standaard siliciumcellen verdien je de energie die je erin hebt gestopt om ze te maken wel terug, maar dat duurt een paar jaar. Bij nieuwe technologieën is dat een paar maanden.

De bekende panelen zijn bovendien zo gemaakt dat je ze niet meer uit elkaar kunt krijgen. Dat is het grootste probleem voor de toekomst – je krijgt heel veel afval waar je niks meer mee kunt.

Kun je meer vertellen over die lamp: Sunne?

Sunne is een lamp op zonne-energie die de zon imiteert. Dus als de zon bijvoorbeeld onder gaat, dan gaat de lamp aan. Hij werkt met zonnecellen aan één kant, waar het zonlicht dus wordt opgevangen, en aan de andere kant geeft het licht. Je hebt drie settings: Sunrise, Sunset en Sunlight, die je via een app kunt veranderen.

Het gaat om dat magische moment van zonsopgang of –ondergang, dat je daardoor in je huis kunt hebben. Het is een soort natuurlijke technologie, die zo is geïntegreerd dat je meer connectie gaat voelen met de zon. Als je in de stad woont en de lamp gaat aan, denk je: ‘Oh ja, de zon is onder’. Dat zou je anders misschien totaal niet merken.

Die interactie en ervaring vind ik heel belangrijk, zodat je een betere relatie met de zon krijgt. Je kan iets lezen, maar je moet iets kunnen voelen als je echt iets wilt veranderen. Dat gebeurt door je zintuigen. Met mijn ontwerpen wil ik daarom een beetje magie creëren, iets dat je raakt.

Wat maak je nog meer, om onze relatie met de zon te verbeteren?

Als het over producten gaat, werk ik veel buiten, omdat daar nu eenmaal de zon schijnt, dus dat blijft efficiënter. Maar ik vind ik het ook heel erg interessant dat we nu ook de mogelijkheid hebben om dingen te ontwerpen voor binnenhuisarchitectuur. Dat geeft meer vrijheid dan werk voor buiten. Binnen kan het veel expressiever zijn en bijvoorbeeld als kunstwerk functioneren.

Ik ben nu bezig met heel kleurrijk werk: RA. Dat is een soort glas-in-lood dat je voor het raam kunt hangen. Het is gemaakt van hele dunne film dat 's nachts heel mooi oplicht. Naast folie ben ik aan het onderzoeken wat er nog meer kan. Het kan bijvoorbeeld ook van glas of van textiel zijn. Ik heb zin om in die nieuwe materialen te duiken en ze te ontwikkelen.

Het gaat me er vooral om dat een raam een verhaal kan vertellen over de toekomst, waarin we ons bewust worden van de kracht en aanwezigheid van de zon. Daarom maak ik ook allerlei installaties, die de zon centraal stellen en mensen onze verbinding ermee laten horen, zien en voelen.

Van een bedrijf opzetten ga jij burn-out. Waar krijg jij wel energie van?

Ik wil nieuwe mensen leren kennen, nieuwe materialen ontdekken en nieuwe samenwerkingen aangaan. Dat vond ik ook heel leuk aan Sunne, daar hebben echt zoveel mensen aan gewerkt. TNO heeft meegeholpen om een zonnecel te maken die van binnen een huis kan werken, wat niet gebruikelijk is. Er kwam een app bij en ik ben ook geen industrieel ontwerper, dus daar heb ik allemaal hulp bij gehad.

Voor nieuwe ontwerpen, zoals RA, wil ik dus op tijd partners vinden die kunnen helpen opschalen.

En ik zou ook graag willen samenwerken met een architect of productontwikkelaar, die mij vanaf het begin wil laten meedenken en onderdeel maakt van een concept. Dus niet als een invul-oefening achteraf, als er op het laatst nog even zonne-energie bij moet.

In mijn werk leg ik graag de link tussen dingen die nog niet bestaan. Ik kan wel een paneel ontwerpen, maar dat is er al. Ik doe graag iets nieuws, waarvan we nog niet weten dat het kan worden omgezet in zonne-energie. Dat is voor partijen vaak lastig om een samenwerking mee aan te gaan, maar ik zoek dus toch partijen die dat aandurven.

En ik wil het verhaal blijven vertellen. Ik wil de Solar Movement verder uitbouwen. Mensen samenbrengen, kennis delen, die beweging laten groeien. Dat geeft me veel meer energie dan een fabriek runnen.