Sheltersuit

Hi Bas, wat leuk om je te spreken over Sheltersuit en je nieuwe onderneming. Om te beginnen bij het begin, was jij altijd al een creatief en ondernemend jongetje?

Ik was echt een heel druk, vrolijk, enthousiast, maar ook baldadig jongetje. Ik had heel veel energie en ik wist eigenlijk helemaal niet waar ik met al die energie naartoe moest. Dus dat ging al heel snel naar klieren, de clown zijn. Ik werd echt by far keer tien het vaakst uit de klas gestuurd op school.

Op een gegeven moment had ik een tafeltje op de gang en een tafeltje onder het schoolbord, naast de leraar, zodat ik niet achterom keek. Het grappige is dat ik me veel beter kon concentreren zodra ik aan een van die tafeltjes zat. Dan haalde ik geen 4, maar gewoon een 7. Als ik niet constant werd afgeleid door van alles om me heen, vond ik het ook echt leuk en snapte ik het allemaal wel.

Als jonge tiener was ik nog steeds een boefje en deed ik ook echt wat verkeerde dingen. Op een gegeven moment kwamen mijn moeder, opa en oma daarachter. Ze waren er zo verdrietig van, dat ik daar zelf ook heel erg verdrietig van werd. Dat was helemaal niet leuk. Daarna heb ik echt de beslissing gemaakt dat ik mijn energie beter kon inzetten voor iets goeds, om mensen blij te maken.

Hoe ging jij al die energie van jou positief inzetten?

Mijn ouders komen uit de textielwereld en hebben altijd textielwinkels gehad. Mijn oma heeft me leren naaien toen ik klein was. Zelf ging ik ook naar de modeacademie. In het eerste jaar kregen we de opdracht om een tas te maken van stofjes en dingetjes die je thuis al had. Ik had zo'n mooie rode blokjes theedoek en een soort rieten deurmat, wat sisaltouw en een paar schelpjes gevonden. Daar had ik een hele mooie tas van gemaakt.

Mijn moeder en haar vriendinnen vonden het helemaal te gek. Ik weet nog heel goed hoe dat voelde. In plaats van getreiter en gedoe kreeg ik aandacht voor iets wat ik zelf had gemaakt en waar ook echt mijn hart in lag. Binnen twee maanden had ik een naaimachine, zo'n industriële van mijn oma, naar mijn slaapkamer getild en een tafel neergezet.

In de jaren daarna raakte ik compleet verslaafd aan het maken en verkopen van mijn eigen designs. In vier jaar tijd heb ik wel 800 unieke kledingstukken gemaakt.

In plaats van mode voor alledag, ging je Sheltersuits maken: een jas-en-slaapzak-in-één voor daklozen. Hoe kwam je daarbij?

In het vierde jaar van de mode-opleiding begon die interesse om zoveel nieuwe kleding te maken uit te werken. Ik dacht: “Is dit het dan? Dat ik mooie dingen maak?” Ik zag in de stad dat de winkels vol hingen met mooie spullen. Het voelde zo vergankelijk en materialistisch. Gewoon maar een kledingstuk.

Ik deed wel nog toelating voor ArtEz, de kunstacademie in Enschede. Tijdens mijn stage in Kopenhagen ontwierp ik een speciale trui met een geïntegreerde sjaal. Een hele warme, mooie, vette trui. Ik had daar ook gezien hoeveel mensen op straat leven en dacht: die trui is perfect voor mensen op straat. Veel perfecter dan voor ons, die al genoeg hebben. Maar ik deed er verder nog niks mee.

Net nadat ik stopte bij de academie overleed de vader van twee vrienden op straat als dakloze. Dat herinnerde mij aan dat idee van kleding voor mensen op straat. Zo begon het Sheltersuit verhaal.

Na het succes van Sheltersuit begin je nu een commercieel streetwearmerk. Waarom? 

Sheltersuit is dit jaar in een volgende fase terecht gekomen. We hebben het CBF Keurmerk gekregen, dat zorgt voor transparantie en vertrouwen. Daarmee kunnen grote fondsen en bedrijven makkelijker doneren. De Postcode Loterij wil bijvoorbeeld dat je die stempel hebt. We hebben dit jaar een behoorlijke donatie van hen gekregen.

Dat geeft mij ruimte om weer nieuwe mooie dingen te gaan maken. Wat ik wil bewijzen, is dat ook de kleding die wijzelf dagelijks dragen op dezelfde manier goed kan zijn. Niet met een sustainable Patagonia-achtig merk, maar juist met een ruig straatmerk: One Of XX.

Eigenlijk wil ik nog steeds hetzelfde probleem als met Sheltersuit oplossen. Dit kledingmerk is dus ook gestoeld op dezelfde drie pilaren: dat het goed doet voor de mens op straat, voor mensen op de werkvloer en voor de planeet door het gebruik van deadstok. Die pijlers vind ik zo belangrijk dat ik daar nooit aan mag zagen.

Wat is het probleem met de kleding die wijzelf dagelijks dragen?

A: Heel veel modemerken gebruiken virgin materialen, dus helemaal nieuwe materialen, waarmee ze steeds nieuwe collecties maken. Ze zeggen tegen een fabriek wat voor kleren ze willen, in welke kleuren en aantallen. Dan gaat er vanuit die fabriek weer een order naar een andere fabriek die de stoffen maakt. Nou, die maakt de stof, soms zelfs het garen, en dan wordt het geverfd. Die manier van produceren is gewoon ontzettend slecht voor de planeet.

B: Het is goedkoper om, zeg, 1.000 t-shirts te bestellen dan 500 shirtjes. Dat komt doordat de productiekosten en logistiek per stuk dalen naarmate je meer orders plaatst. Dus bestellen veel merken al snel teveel, want de afschrijving van die goedkope producten zijn te verwaarlozen. Die overproductie is voor hen onder de streep geen probleem.

C: Je hebt daardoor heel veel afval: deadstock van een klaar product bij al die merken. Naar schatting 15% van alle kledingproductie wordt niet verkocht. De meeste merken laten die ongebruikte kleding niet terug op de markt, want ze moeten altijd ‘sold out’ zijn. Dat drijft de vraag naar nieuwe producten. Daarom wordt heel veel van die onverkochte voorraad gewoon versnipperd of verbrand. En dan gaan we weer naar A.

Wat is met One Of XX jouw oplossing voor al die deadstock materialen?

Wat ik heb gezien met Sheltersuit, is dat er genoeg stof is om nieuwe kleding van te maken. Wat er bijvoorbeeld gebeurt bij een fabriek in Portugal, waar luxe modemerken produceren, is dat er vijfduizend zwarte t-shirts worden besteld. Een merk betaalt niet voor de stof, maar voor het kant-en-klare product. De fabriek koopt vervolgens altijd iets teveel stof in, om zeker te weten dat ze er vijfduizend kunnen leveren.

Nou, daar houden ze ongeveer voor 50 tot 100 t-shirtjes aan stof van over. Echt, er liggen daar rollen, tot de nok toe bomvol. Voor de eigenaar van die fabriek is het grootste probleem om van die stof af te komen, want een gewoon modemerk is er niet op ingesteld om dat te gebruiken.

Ik ga samenwerken met die fabriek en een luxe modemerk. Maar er zijn heel veel van dat soort fabrieken in Portugal. In mijn ogen is het wel degelijk mogelijk is om die stoffen te gebruiken, je moet alleen een nieuw systeem bedenken, waarbij we al die deadstock het uitgangspunt maken. Dat hebben we met Sheltersuit gedaan en dat ga ik nu doen met t-shirts, hoodies en daarna ook jassen.