Zeefier

Waarom is verven met zeewier beter voor de zee én onze eigen gezondheid?

Nienke: “Zeewier is echt een fascinerend materiaal. Allereerst is het een natuurlijk product, dus het vervuild het afvalwater niet en het is gezonder voor onszelf. In tegenstelling tot andere natuurlijke gewassen waarmee je kunt verven, heeft zeewier geen landbouwgrond of zoet water nodig om te groeien. Daardoor concurreert het niet met schaarse grond voor voedselproductie. 

Het draagt bovendien actief bij aan het verminderen van broeikasgassen. Het neemt namelijk CO₂ op uit zowel het water als de atmosfeer via fotosynthese. Dat helpt dus om klimaatverandering tegen te gaan. 

Anne: “Wat zeewier extra bijzonder maakt, is de snelle groeisnelheid. Binnen enkele maanden kan het al worden geoogst en opnieuw aangroeien. Op één hectare kan tot wel 150 ton zeewier worden gekweekt, wat neerkomt op een opname van ongeveer 15 ton CO₂. Dit maakt zeewier een efficiëntere methode voor koolstofopslag dan bijvoorbeeld het planten van bomen.”  

Nienke: “Wat wij ook waanzinnig boeiend vinden, is dat zeewier bijdraagt aan waterzuivering. Tijdens fotosynthese produceert het zuurstof, wat goed is voor het mariene ecosysteem. En het neemt stikstof op, wat overmatige algengroei voorkomt. Algen verlagen het zuurstofgehalte in het water juist en kunnen daardoor het zeeleven verstikken.  

Daarnaast kan zeewier ook zware metalen en andere verontreinigingen binden. Daarom is het een fantastisch hulpmiddel om vervuild water schoner te maken, bijvoorbeeld door zeewierplantages, oftewel zeewierboerderijen, te plaatsen waar rivieren de zee in stromen.” 

Jullie denken groot. Kan de industrie al werken met jullie verf?

Anne: “Ja, we kunnen inmiddels op industriële schaal verf maken. De uitdaging was om ambachtelijke technieken te vertalen naar een industrieel proces. Dat betekende niet alleen het vinden van de juiste manier om verf van zeewier te maken, maar ook voldoen aan de strenge kwaliteitseisen van de industrie, zoals lichtechtheid en wasbestendigheid. We zijn er super trots op dat dit nu gelukt is.” 

Nienke: “Toen ik begon haalde ik zeewier zelf van het strand. Ik experimenteerde ermee in mijn atelier, waar ik kleine hoeveelheden verf maakte. Ik gebruikte technieken vergelijkbaar met verven met bijvoorbeeld uien of koffie. Het was altijd een verrassing welke kleur er uit mijn pannetje kwam. Dat werkte prima voor kleinschalige kunstprojecten, maar ik besefte dat ik op deze manier nooit een product kon maken dat echt impact heeft.” 

Anne: “We hadden een professioneel lab nodig en meer scheikundige expertise. We zijn toen gaan werken in het Blue City Lab in Rotterdam, een broedplek waar duurzame innovaties worden ontwikkeld. Daar hebben we heel veel geleerd. Maar omdat we wilden werken aan iets wat later gepatenteerd zou kunnen worden, zijn we verhuisd naar een zelfstandig lab in Zeeland. Daar werkt onze collega en chemicus Dorien nu aan ons verfproces.” 

Jullie leveren aan verfhuizen. Welke producten verven zij daarmee?

Anne: “We hebben bijvoorbeeld een tapijt laten verven dat te zien was op Dutch Design Week. Daar komt binnenkort een versie van die ook verkocht zal worden. Verder zijn we een aantal hele mooie samenwerkingen aangegaan, waarvoor nu producten worden ontwikkeld. We werken bijvoorbeeld met beddenfabrikant Auping en het kledingmerk The Knitwit Stable, die hele mooie kleding maken van Nederlandse wol. Hun mutsen met onze verf zijn binnenkort te koop op hun website!” 

Nienke: En er zijn samenwerkingen met Portugese bedrijven. Daar werken we aan katoenen producten, waaronder T-shirts. Het is een spannende periode.

Dat zijn spraakmakende partners. Wat zijn de kosten voor bedrijven die met jullie verf willen werken?

Anne: “Onze verf is even duur als andere natuurlijke verfsoorten. En ongeveer tien procent duurder dan synthetische verf. Dat prijsverschil is dus best klein, als je de ecologische winst of maatschappelijke kosten van synthetische verf meerekent.” 

Nienke: “Ondanks dat we nu op industrieel kwaliteitsniveau kleuren kunnen leveren, blijft er een verschil in mindset. Wij blijven natuurlijk continu testen en verfijnen om de markt te kunnen bedienen, maar bedrijven moeten ook leren dat je soms een andere aanpak nodig hebt als je kiest voor duurzame materialen. De textielindustrie is behoorlijk conservatief. Ze werken al decennia lang met synthetische verf en weten precies wat ze daarvan kunnen verwachten. Ze willen graag dat we met natuurlijke verf dezelfde cijfers opleveren, terwijl dat niet altijd realistisch is.” 

We hebben meer bedrijven zoals Auping nodig, die op een nieuwe manier meedenken en willen pionieren met onze oplossing. Partners die durven omdenken met bijvoorbeeld een aanbod van minder maar waardevollere producten, die bewustzijn creëren en een nieuwe visie op kleur helpen uitdragen.”

Een nieuwe visie op kleur, zeg je. Kun je met zeewier alle kleuren maken?

Nienke: “Mooie kleuren zijn belangrijk. Als ontwerper heb ik geleerd dat je mensen daarmee echt kunt raken. Onze verf heeft een kleurenpalet dat je niet kunt reproduceren met synthetische verf. Het zijn natuurlijke, diepe kleuren met subtiele nuances, een soort leven en diepte die je alleen krijgt door te werken met pigmenten uit zeewier. Dat maakt het zo bijzonder.” 

Anne: “We werken nu met beige, bruine, groene en oranje tinten. Dat zijn ook kleuren die in de industrie het meest worden gebruikt. Uiteindelijk gaat het ons om het veranderen van een systeem. Het aantal kleuren is nu nog beperkter dan bij synthetische verf en sommige kleuren zullen we misschien nooit kunnen maken. Dat is voor ons ook prima, het gaat erom dat wat we wél maken, echt klopt. We willen mensen met onze kleuren interesseren voor ons verhaal.”